właśc. Leon Beynar (ur. 1909 w Symbirsku, zm. 1970 w Warszawie), eseista, publicysta, autor książek historycznych.
Ukończył historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Przed II wojną światową pracował jako nauczyciel historii oraz spiker radiowy. Jego debiutem literackim była wydana w 1935 książka “Zygmunt August na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa”.
W czasie II wojny światowej był oficerem Armii Krajowej. Po przegranej bitwie z Armią Czerwoną w 1944 został aresztowany i był przesłuchiwany przez NKWD. Następnie wcielono go do Ludowego Wojska Polskiego, z którego zdezerterował. Przyłączył się do brygady AK. Ranny w czasie walki zdołał uciec i schronić się we wsi Jasienica.
W 1946 rozpoczął współpracę z “Tygodnikiem Powszechnym”. Był zarówno publicystą, jak i współredaktorem pisma. Przyjął wówczas pseudonim literacki Paweł Jasienica.
Podczas likwidacji brygad wileńskich w 1948 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, jednak dzięki interwencji Bolesława Piaseckiego szybko odzyskał wolność.
Sprzeciwiał się cenzurze prasowej. Poparł również protest studentów z 1968. Działalność polityczna przyczyniła się do usunięcia Jasienicy z listy Związku Literatów Polskich. W latach 1968–1970 obowiązywał go również zakaz publikacji prac.
Władysław Gomułka w jednym ze swych przemówień zasugerował związki Jasienicy ze Służbą Bezpieczeństwa. Był to dla autora wielki cios. W 2002 IPN ujawnił materiały, z których wynika, że jego druga żona współpracowała z aparatem bezpieczeństwa i zarówno przed ślubem, jak i po, dostarczała władzy informacje na jego temat.
Jasienica był zwolennikiem personalistycznego postrzegania historii, sprzecznego z odgórnie narzuconą i obowiązującą wówczas historiozofią marksistowską. Z tego powodu jego prace wywoływały zagorzałe spory w środowisku historyków. Najbardziej znane publikacje autora to: “Polska Piastów” (1960), “Polska Jagiellonów” (1963), “Rzeczpospolita Obojga Narodów” (1967–1972). Ostatnią książką Jasienicy, nad którą prace przerwała mu śmierć (rak płuc), jest “Pamiętnik”.
Po śmierci uhonorowano go kilkoma odznaczeniami, m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, a także honorowym wyróżnieniem Kustosza Pamięci Narodowej.
