Nauczyciel, który nie opuścił dzieci

W Polsce, a nawet poza jej granicami, znana jest postać o. Stanisława Konarskiego, pijara, reformatora szkolnictwa w XVIII wieku, natomiast znacznie mniej jest obeznane społeczeństwo z samym założycielem Zakonu Pijarów. Nie byłoby wielkiego Konarskiego, gdyby przedtem nie pojawił się w Europie jeszcze większy Józef de Calasanz, zwany też Kalasancjuszem, Hiszpan, o którym współczesny nam historyk pijarski, najlepszy ze wszystkich dotychczasowych, Severino Giner Guerri, napisał:

"Kalasancjusz był założycielem pierwszej bezpłatnej szkoły powszechnej w Europie, której nieodzownymi elementami były: kształcenie, czyli formacja intelektualna, i wychowanie, czyli formacja ludzka, moralna i religijna; absolutna bezpłatność nauczania i otwarcie się na dzieci wszystkich klas społecznych, szczególnie jednak na dzieci ubogie. Przez to stworzył Kalasancjusz podstawową zasadę nowego społeczeństwa współczesnego, w którym wszystkie dzieci, a szczególnie ubogie i pozbawione majątku, mają prawo do kształcenia się i kultury. Mówiąc o bezpłatnej szkole powszechnej, myśli się być może jedynie o jej cyklu elementarnym. Jednak słusznie trzeba przyznać, że Kalasancjusz był założycielem nie tylko pierwszej bezpłatnej szkoły elementarnej, lecz również pierwszej powszechnej i bezpłatnej szkoły średniej".

W niniejszej książce, napisanej z myślą o młodym czytelniku, autor przedstawia trudną, wprost dramatyczną drogę Świętego Kalasancjusza do kapłaństwa, następnie przejście, też niełatwe, od urzędniczych czynności kościelnych, a nawet wspomagania dorosłych chorych, ubogich i nędzarzy do służenia ubogim dzieciom poprzez założoną przez siebie szkołę. Szczytem tego dramatu są próby, na szczęście, nieudane, zniszczenia jego dzieła wychowawczego przez możnych tego świata i innych, zalęknionych rewolucją społeczną, otwierającą ubogim i plebejuszom dostęp, poprzez wykształcenie, do zawodów intelektualnych i kultury.

O. Stefan Denkiewicz, pijar, dotychczas autor książki anegdot o swoim zakonie i pięciu powieści, laureat nagrody literackiej Miasta Rzeszowa.